Εγκρίθηκε το πρόγραμμα «SAFE» για κοινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή Άμυνα- Τι ισχύει για την Τουρκία

Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, το «SAFE» εγκρίθηκε από τους Υπουργούς της ΕΕ με ευρεία πλειοψηφία και χωρίς συζήτηση: Όλες οι χώρες ψήφισαν υπέρ εκτός από την Ουγγαρία που απείχε. Την προηγούμενη εβδομάδα τα κράτη-μέλη της ΕΕ (σε επίπεδο πρέσβεων) είχαν καταλήξει σε κατ' αρχήν συμφωνία για το «SAFE». Η Πολωνική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ χαιρέτισε τη συμφωνία αυτή, ως «μεγάλη επιτυχία», σημειώνοντας ότι ο συμφωνία επετεύχθη έπειτα από «δύσκολες διαπραγματεύσεις» που κράτησαν 2 μήνες.

Με βάση τη νομοθετική πράξη του «SAFE» που εγκρίθηκε, ανοίγει ο δρόμος για τη συμμετοχή και τρίτων χωρών, όπως η Τουρκία, σε κοινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα.

Το χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE θα παρέχει χαμηλότοκα πολυετή δάνεια, ύψους ως και 150 δισ. ευρώ, τα οποία θα εγγυάται ο προϋπολογισμός της ΕΕ. Τα δάνεια αυτά θα προορίζονται για την κοινή χρηματοδότηση αγορών και εξοπλιστικών έργων σε τομείς όπου η ευρωπαϊκή προσφορά παραμένει ανεπαρκής, όπως η παραγωγή πυραύλων, πυρομαχικών, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και αντιαεροπορικών αμυντικών συστημάτων, κ.α..

• Διαβάστε επίσης: Τι είναι το ευρωπαϊκό αμυντικό πλάνο με τα «SAFE» δάνεια των 150 δισ. ευρώ

Στα δάνεια αυτά θα μπορούν να συμμετάσχουν χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Νορβηγία και η Ουκρανία, που έχουν υπογράψει μια εταιρική σχέση άμυνας και ασφάλειας, καθώς και η Βρετανία, η οποία υπέγραψε με την ΕΕ παρόμοια συμφωνία εταιρικής σχέσης στις 19 Μαΐου στο Λονδίνο, καθώς και υποψήφιες προς προσάρτηση χώρες.

Στην συμβουλή υπό έγκριση κανονισμού, προβλέπεται το αξία των εξαρτημάτων που παράγεται από την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία (εγκατεστημένη στην ΕΕ, σε χώρα του ΕΟΧ/ΕΖΕΣ ή στην Ουκρανία) να μην είναι μικρότερο από το 65% του συνολικού κόστους του τελικού στρατιωτικού εξοπλισμού. Το υπόλοιπο ποσοστό, ως και 35% μπορεί να προέρχεται από χώρες εκτός ΕΕ, χωρών του ΕΟΧ/ΕΖΕΣ ή της Ουκρανίας.

Τιο προβλέπεται για την Τουρκία και τις «τρίτες χώρες»

Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι για τη συμμετοχή της Τουρκίας, όπως και για όλες τις άλλες υποψήφιες προς προσάρτηση χώρες, θα πρέπει να συνομολογηθεί μια διαφορετικού τύπου συμφωνία από το Συμβούλιο με ομοφωνία.

• Διαβάστε επίσης: Η έγκριση του SAFE για την Ευρωάμυνα και οι δικλείδες ασφαλείας για την είσοδο της Τουρκίας

Σύμφωνα με την Deutsche Welle, o μηχανισμός προβλέπει ότι σε κάθε αμυντικό πρόγραμμα οι εταιρείες της Ε.Ε – κατ’ εξαίρεση της Ουκρανίας και της Νορβηγίας – θα έχουν συμμετοχή τουλάχιστον κατά 65%, ενώ η Τουρκία και τα υπόλοιπα τρίτα κράτη όπως το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορούν να ξεπεράσουν το 35% και δεν θα έχουν απευθείας πρόσβαση στα κοινοτικά κονδύλια.

Κατά κανόνα τουλάχιστον το 65% της αξίας κάθε έργου που θα χρηματοδοτείται θα πρέπει να προέρχεται από αμυντικές εταιρείες στην Ε.Ε., εκτός εάν η Κομισιόν συνάψει συμφωνία ασφάλειας και εμπορική συμφωνία αμυντικής βιομηχανίας με τρίτη χώρα, όπως συνέβη πρόσφατα με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Στο κείμενο δεν γίνεται ευθεία αναφορά στην Τουρκία, ενώ αρκετά κράτη μέλη με προεξάρχουσα τη Γερμανία δεν επιθυμούσε διατύπωση εξαίρεσης της Άγκυρας.

Από την ελληνική πλευρά ζητήθηκε από την Κομισιόν να υπάρξει συμπληρωματική δήλωση που επισυνάφθηκε στα πρακτικά του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, την περασμένη Τετάρτη και όπου δεσμεύεται για μεταχείριση του άρθρου 212 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ένωσης, βάσει του οποίου «οι συμφωνίες οικονομικού, χρηματοδοτικού και τεχνικού περιεχομένου της Ένωσης με τους υποψήφιους εταίρους αποφασίζονται με ομοφωνία».

Επιπλέον, η Αθήνα κατέθεσε εθνική δήλωση όπου εκφράζει την πίστη ότι «η Κομισιόν και οι εταίροι θα σεβαστούν τις θεμελιώδεις αρχές σε όλα τα στάδια της εφαρμογής του Safe» και πως οι συμπεφωνημένες διατάξεις και ρυθμίσεις του μηχανισμού δεν θα αποτελέσουν «προηγούμενο» για μελλοντικά αμυντικά προγράμματα της Ευρώπης.

Στο κείμενο του κανονισμού διατυπώνεται πάντως σαφώς και οριζοντίως ότι η συμμετοχή τρίτης χώρας δεν πρέπει να απειλεί τα συμφέροντα της Ε.Ε. και των κρατών-μελών της.

Σε κάθε περίπτωση, η συμμετοχή της Τουρκίας δεν αποκλείεται από βάσει μελλοντικές διμερείς ή πολυμερείς συνεργασίες.

Αδιευκρίνιστες παραμένουν εξάλλου οι τελευταίες, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες «παράθυρο» συμμετοχής τουρκικών αμυντικών εταιρειών θα δοθεί μέσω κοινοπραξιών και σχετικών συμφωνιών μετόχων.