Βέτο (ξανά) από τις ΗΠΑ σε ψήφισμα του Σ.Α. για τη Γάζα

Για ακόμα μια φορά, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπλόκαραν σχέδιο ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που απαιτούσε άμεση και μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας.

Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας είναι χαρακτηριστικό: 14 ψήφοι υπέρ του ψηφίσματος, μία κατά (από τις ΗΠΑ) και καμία αποχή.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δικαιολόγησαν το βέτο που άσκησαν, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι το σχέδιο ψηφίσματος δεν καταδικάζει την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 και δεν αναφέρει ότι η ένοπλη παλαιστινιακή οργάνωση θα πρέπει να αφοπλιστεί και να αποσυρθεί από τον παλαιστινιακό θύλακα. 

Τι προηγήθηκε

Το σχέδιο ψηφίσματος από τα δέκα εκλεγμένα μέλη του Συμβουλίου (E10). Το κείμενο ζητούσε την άμεση, άνευ όρων και μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, την άμεση, αξιοπρεπή και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς και άλλες ομάδες, και την άμεση και χωρίς περιορισμούς άρση όλων των εμποδίων στην είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας.

Υπενθυμίζεται ότι στις 19 Μαΐου, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι θα επιτρέψει περιορισμένη είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας, μέχρι να τεθεί σε λειτουργία ένας νέος μηχανισμός παράδοσής της, ο οποίος έχει σχεδιαστεί από κοινού με τις ΗΠΑ, τονίζοντας ότι η Χαμάς αποσπά την ανθρωπιστική βοήθεια που προορίζεται για τον άμαχο πληθυσμό. Υπό το προαναφερθέν επιχείρημα, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ προώθησαν ένα σχέδιο μέσω ενός νέου ιδιωτικού φορέα, του Gaza Humanitarian Foundation (GHF), που παρακάμπτει τις υφιστάμενες δομές του ΟΗΕ και των ανθρωπιστικών εταίρων του. Ωστόσο, τα περισσότερα μέλη του Συμβουλίου εκφράζουν επιφυλάξεις για τον εν λόγω μηχανισμό. Η GHF έχει ξεκινήσει διανομή βοήθειας σε επιλεγμένα σημεία που φυλάσσονται από συνεργάτες των ΗΠΑ και τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις.

Ο ΟΗΕ και οι εταίροι του έχουν αρνηθεί να συμμετάσχουν, χαρακτηρίζοντας το σύστημα αυτό «στρατιωτικοποιημένη διανομή» που παραβιάζει τις ανθρωπιστικές αρχές και δεν καλύπτει την κλίμακα και την προσβασιμότητα των υπαρχόντων μηχανισμών. Από την έναρξη της λειτουργίας του μηχανισμού στις 27 Μαΐου, έχουν υπάρξει περιστατικά ασφαλείας κοντά σε σημεία διανομής της GHF και κάποια από αυτά οδήγησαν στον θάνατο αμάχων, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Υπό το βάρος της κρίσιμης ανθρωπιστικής κατάστασης, αρκετά μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας - η Αλγερία, η Σλοβενία και η Γουιάνα - κατήρτισαν ξεχωριστά σχέδια ψηφίσματος. Ύστερα από διαβουλεύσεις, συμφωνήθηκε από την Αλγερία, τη Σλοβενία και τη Γουιάνα η προώθηση ενός ενιαίου σχεδίου ψηφίσματος. Στις 27 Μαΐου, η Αλγερία, η Σλοβενία και η Γουιάνα συγκάλεσαν συνάντηση των E10 για να το συζητήσουν. Παρά τις διαφωνίες στη διατύπωση αναφορών για τη Χαμάς και στην απελευθέρωση των ομήρων, επήλθε συμφωνία.

Το σχέδιο αυτό κοινοποιήθηκε διμερώς στα πέντε μόνιμα μέλη P5 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Οι ΗΠΑ εξέφρασαν επιφυλάξεις και έθεσαν όρους, όπως την καταδίκη της Χαμάς και ζήτησαν στήριξη στον GHF. Οι ΗΠΑ φέρεται να υποστήριξαν επίσης ότι η πρωτοβουλία του Ψηφίσματος υπονομεύει τις διαπραγματεύσεις για νέα συμφωνία εκεχειρίας, για τις οποίες μεσολαβούν οι ΗΠΑ.

Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο στήριξαν παρόμοιες τροποποιήσεις, ενώ η Ρωσία πρότεινε τη διαγραφή αναφορών στην έκθεση IPC που κάνει λόγο για επικείμενο λιμό στη Γάζα και στο Ψήφισμα 2735 της 10ης Ιουνίου 2024, για το οποίο είχε απόσχει.

Παρά τις αντιρρήσεις των ΗΠΑ, οι E10 θεώρησαν το κείμενο το πιο ισορροπημένο συμβιβαστικό αποτέλεσμα.