Τι ακριβώς χτύπησαν οι ΗΠΑ στο Ιράν και με ποια όπλα – Πώς θα απαντήσει η Τεχεράνη

Σε μία ραγδαία κλιμάκωση στον συνεχιζόμενο πόλεμο Ισραήλ – Ιράν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε ότι αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη βομβάρδισαν τρεις πυρηνικούς στόχους σε ιρανικό έδαφος.

«Θυμηθείτε, υπάρχουν πολλοί στόχοι ακόμη. Απόψε ήταν μακράν ο δυσκολότερος – και ίσως ο πιο θανατηφόρος», δήλωσε ο Τραμπ σε σύντομο τηλεοπτικό διάγγελμα. «Αν δεν έρθει η ειρήνη γρήγορα, θα πλήξουμε και τους υπόλοιπους στόχους με ακρίβεια, ταχύτητα και ικανότητα».

Οι στόχοι των ΗΠΑ και τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβεβαίωσαν ότι στόχος των βομβαρδισμών ήταν τρεις καίριες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν: το Φόρντο, η Νατάνζ και το Ισφαχάν.

1. Φόρντο (Fordo): Ο δυσκολότερος στόχος

Η εγκατάσταση στο Φόρντο βρίσκεται νοτίως της Τεχεράνης, κρυμμένη βαθιά σε ένα βουνό. Είναι από τα πιο απόρρητα και κρίσιμα σημεία του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, καθώς φιλοξενεί φυγοκεντρητές για τον εμπλουτισμό ουρανίου.

Το βάθος στο οποίο είναι τοποθετημένες οι στοές του Φόρντο υπολογίζεται μεταξύ 80 και 90 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της γης – δηλαδή, πιο βαθιά ακόμα και από τη Σήραγγα της Μάγχης.

Για τον στόχο αυτό οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τις GBU-57 MOP (Massive Ordnance Penetrator) – γνωστές και ως «βόμβες –  καταστροφείς καταφυγίων».

Βάρος: 13.600 κιλά (30.000 λίβρες)
Ικανότητα διείσδυσης: έως 18 μέτρα οπλισμένου σκυροδέματος ή 61 μέτρα εδάφους πριν την έκρηξη
Αεροσκάφη μεταφοράς: Β-2 Stealth Bombers (B-2 Spirit)
Η MOP είναι το μοναδικό όπλο στο οπλοστάσιο των ΗΠΑ που έχει θεωρητικά τη δυνατότητα να φτάσει και να προκαλέσει σοβαρές ζημιές σε τόσο βαθιές εγκαταστάσεις. Δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα για την πλήρη καταστροφή του Φόρντο, όμως είναι το πιο κοντινό μέσο σε αυτήν την ικανότητα.

2. Νατάνζ (Natanz): Η καρδιά του πυρηνικού προγράμματος

Η Νατάνζ είναι η κύρια και μεγαλύτερη μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν. Είχε πληγεί και στο παρελθόν από επιθέσεις (ανάμεσά τους και το κυβερνοχτύπημα Stuxnet), όμως παραμένει ενεργή και αποτελεί νευραλγικό κόμβο.

Η επίθεση φαίνεται να στοχεύει σε:

• φυγοκεντρητές αερίου και αποθήκες
• πιθανώς και κέντρα διοίκησης/υποδομές ελέγχου

Δεν έχει επιβεβαιωθεί αν χρησιμοποιήθηκαν MOPs ή άλλοι τύποι έξυπνων βομβών μεγάλης ακρίβειας (π.χ. GBU-31 JDAM με δορυφορική καθοδήγηση).

3. Ισφαχάν (Isfahan): Εγκατάσταση μετατροπής ουρανίου και αποθήκες

Το Ισφαχάν φιλοξενεί εγκαταστάσεις μετατροπής ουρανίου σε αέριο εξανίου (UF6), απαραίτητο βήμα για την τροφοδότηση των φυγοκεντρητών. Επίσης, στην περιοχή υπάρχουν αποθήκες πυρηνικών υλικών και πιθανώς ερευνητικά εργαστήρια.

Οι ΗΠΑ ενδέχεται να στόχευσαν:

• μονάδες μετατροπής
• αποθήκες υλικού
• υποστηρικτικές υποδομές

Σύμφωνα με αμερικανικά ΜΜΕ, οι βομβαρδισμοί έγιναν κατά κύριο λόγο με MOPs, ενώ κάποιες πληροφορίες αναφέρουν και τη χρήση Tomahawk cruise missiles, ειδικά σε επιφανειακούς στόχους ή υποδομές γύρω από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Ο αντίκτυπος του πλήγματος

Δεν είναι ακόμη σαφές το μέγεθος της καταστροφής ή αν υπάρχουν θύματα.

Ο Χασάν Αμπεντίνι, αναπληρωτής πολιτικός διευθυντής της κρατικής ιρανικής τηλεόρασης, δήλωσε ότι οι εγκαταστάσεις είχαν εκκενωθεί «εδώ και καιρό», και πως «δεν υπήρξαν σοβαρές απώλειες καθώς τα υλικά είχαν μεταφερθεί».

Ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι οι εγκαταστάσεις «καταστράφηκαν πλήρως». Ωστόσο, ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαρκ Κίμιτ υποστήριξε στο BBC ότι «δεν μπορεί να ειπωθεί πως καταστράφηκαν οριστικά».

Η Τεχεράνη έχει ανακοινώσει πάνω από 200 νεκρούς και περισσότερους από 1.200 τραυματίες από την αρχή των συγκρούσεων.

Το Ισραήλ, εν τω μεταξύ, ενισχύει τα μέτρα ασφαλείας σε όλη τη χώρα, επιβάλλοντας περιορισμούς σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες, συγκεντρώσεις και λειτουργία επιχειρήσεων.

Πώς μπορεί να απαντήσει το Ιράν;

Παρά τα πλήγματα που έχει δεχθεί από το Ισραήλ και την αποδυνάμωση των περιφερειακών του συμμάχων, το Ιράν εξακολουθεί να διαθέτει ισχυρή ικανότητα αντεπίθεσης.

Η Τεχεράνη έχει απειλήσει με πλήγματα σε αμερικανικές βάσεις στη Μέση Ανατολή. Οι ΗΠΑ διατηρούν στρατιωτική παρουσία σε τουλάχιστον 19 σημεία στην περιοχή, μεταξύ άλλων στο Μπαχρέιν, την Αίγυπτο, το Ιράκ, την Ιορδανία, το Κουβέιτ, το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Πιθανοί στόχοι θεωρούνται η έδρα του 5ου Στόλου του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού στη Μίνα Σαλμάν (Μπαχρέιν), αλλά και ο στρατηγικής σημασίας Περσικός Κόλπος, μέσω του οποίου διακινείται το 30% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου.

Το Ιράν ενδέχεται επίσης να πλήξει συμφέροντα άλλων χωρών που θεωρεί ότι στηρίζουν τις ΗΠΑ, ρισκάροντας την επέκταση της σύρραξης σε όλη την περιοχή.

Χρειάζεται ο Τραμπ έγκριση από το Κογκρέσο;

Τυπικά, μόνο το Κογκρέσο έχει την εξουσία να κηρύξει πόλεμο. Ωστόσο, ο πρόεδρος, ως αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, μπορεί να διατάξει στρατιωτικές επιχειρήσεις χωρίς επίσημη κήρυξη πολέμου.

Η απόφαση του Τραμπ να βομβαρδίσει τη Συρία το 2017, για παράδειγμα, δεν είχε χρειαστεί έγκριση του Κογκρέσου. Ο ίδιος επικαλέστηκε λόγους εθνικής ασφάλειας και ανθρωπιστικής παρέμβασης.

Αν και ορισμένοι βουλευτές προσπαθούν να περιορίσουν την εξουσία του μέσω ψηφίσματος περί πολεμικών αρμοδιοτήτων, τέτοια μέτρα είναι κυρίως συμβολικά και σπάνια έχουν άμεσο αποτέλεσμα.

Μείνετε συντονισμένοι για όλες τις εξελίξεις στο liveblog της Ναυτεμπορικής.