Τέμπη: Κατατέθηκε το αίτημα της ΝΔ για Προανακριτική - Για «παράβαση καθήκοντος» ο Καραμανλής

Η συμβουλή 26 σελίδων, για συμβουλή Προανακριτικής Επιτροπής της Βουλής για τον Κώστα Καραμανλή, η οποία υπογράφεται από 30 βουλευτές της ΝΔ, εστιάζει καθαρά στις μαρτυρικές καταθέσεις 2 στελεχών του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών προς τον εφέτη ανακριτή, Σωτήρη Μπακαΐμη, ο οποίος χειρίζεται την σκέψη του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών.

Τα υψηλόβαθμα αυτά στελέχη, του υπουργείου Μεταφορών αναφέρθηκαν σε υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση του σιδηροδρόμου, ενώ στην δικογραφία περιλαμβάνεται επιστολή διευθυντή του υπουργείου προς τον πολιτικό προϊστάμενό του, στην οποία επισημαίνονται αυτά τα 2 θέματα και ως εκ τούτων ο κίνδυνος για ένα πιθανό ατύχημα.

Υπενθυμίζεται ότι ο ανακριτής, μόλις «έπεσε πάνω» στο όνομα πολιτικών προσώπων, όπως ο νόμος περί ευθύνης υπουργών ορίζει, διαβίβασε τον φάκελο στη Βουλή και ναι δίχως περαιτέρω αξιολόγηση, όθεν να αφήσει στην εθνική αντιπροσωπεία τους περαιτέρω χειρισμούς της υπόθεσης. Έτσι και η συμβουλή του κυβερνώντος κόμματος, αξιολογεί ακριβώς και μόνον αυτές τις 2 μαρτυρίες και αποσυνδέει τις ευθύνες του πρώην υπουργού από το δυστύχημα των Τεμπών (ήτοι της ασφάλειας) ζητώντας να ερευνηθεί ο Κώστας Καραμανλής για παράβαση καθήκοντος για πλημμελή διοικητική εποπτεία, όπως έπρεπε να ασκεί ως ο υπεύθυνος υπουργός σε σχέση με τα ζητήματα του σιδηροδρόμου.

Ζητείται εμφανώς να ελεγχθεί ο πρώην υπουργός ως προς το αν άσκησε τις διοικητικές του ευθύνες για την ενίσχυση του ΟΣΕ με προσωπικό, αλλά και για την ενίσχυση της χρηματοδότησης για τον σιδηρόδρομο.

Στο σημείο ειδικά αυτό, βρίσκεται σε αντιδιαστολή η συμβουλή της ΝΔ με αυτή του ΠΑΣΟΚ, η οποία πλην του ότι επεκτείνει το κατηγορητήριο και σε υφυπουργούς, αλλά και στον πρώην υπουργό του ΣΥΡΙΖΑ, Χρ. Σπίρτζη, αποδίδει κακουργηματικού χαρακτήρα αδικήματα. Σημειώνεται εδώ, ότι εκ μέρους της κυβέρνησης, στελέχη επισημαίνουν ότι η καθ΄ ύλην αρμόδια για το ζήτημα της ασφάλειας του σιδηροδρομικού δικτύου ήταν και παραμένει η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων.

Με δεδομένο ότι το υλικό, που περιλαμβάνεται στην σχηματισθείσα δικογραφία, αξιολογείται ως αρκετό, η ΝΔ θα υποστηρίξει ότι έχει διεξαχθεί μεστός προανάκριση, συνεπώς δεν απαιτείται τίποτα περισσότερο από πλευράς έρευνας και θα επιλέξει και σε αυτή την περίπτωση, την διαδικασία της κλήσης του Κώστα Καραμανλή και την παραπομπή της υπόθεσης απευθείας στο Δικαστικό Συμβούλιο.

Αφού παρέλθουν επτά ημέρες, οι προτάσεις των κομμάτων (οι οποίες συγκεντρώνουν κατά τον Κανονισμό της Βουλής τις 30 υπογραφές, εμφανώς της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ) θα τεθούν προς συζήτηση στην Ολομέλεια. Η Βουλή, αυτή την ώρα, πάντως, αναμένει αν θα ευοδωθεί η επιδιωκόμενη σύμπλευση ΣΥΡΙΖΑ και ΝΕΑΡ για κοινή κατάθεση της δικής τους πρότασης για συμβουλή Προανακριτικής και αν αυτό επιτευχθεί τότε και οι τρεις προτάσεις, θα συζητηθούν σε μια συνεδρίαση.

Για κάθε συμβουλή θα υπάρχει ξεχωριστό ψηφοδέλτιο, οπότε οι βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν για μια προς μια τις προτάσεις. Ο κάθε βουλευτής καλείται να επιλέξει ποιά από τις τρεις προτάσεις ψηφίζει και ποιά καταψηφίζει, ενώ μπορεί να ψηφίσει και τις τρεις και να απορρίψει και τις τρεις. Καθώς όμως η ΝΔ είναι το κόμμα που διαθέτει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αναμένεται να εγκριθεί η πρότασή της και οι υπόλοιπες να απορριφθούν. Κατόπιν τούτου, Προανακριτική Επιτροπή θα συγκροτηθεί μόνον για τον Κώστα Καραμανλή και μόνο για το πλημμέλημα της παράβασης καθήκοντος. Το βέβαιο πάντως είναι ότι ο βίος της Επιτροπής θα είναι βραχύς, καθώς έχει αποφασιστεί εκ μέρους της πλειοψηφίας να ακολουθηθεί το “μοντέλο Τριαντόπουλου” και ο Κώστας Καραμανλής να παραπεμφθεί απευθείας στο Δικαστικό Συμβούλιο. Όμως η πλευρά της ΝΔ διακηρύττει σε όλους τους τόνους ότι, αν ζητηθεί από αυτό αναβάθμιση της κατηγορίας, η κυβερνητική πλειοψηφία δεν θα σταθεί εμπόδιο.

Σημειώνεται τέλος, ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα, αν η Βουλή απορρίψει την κατηγορία κατά μέλους της κυβέρνησης, τότε αυτή δεν μπορεί να επανέλθει στη Βουλή, επιπλέον και με διαφορετικό νομικό χαρακτηρισμό (όπως προβλέπει ο νόμος περί ευθύνης υπουργών) κάτι που σημαίνει ότι δεν θα αποφευχθεί ένας νέος κύκλος αντιπαράθεσης και σύγκρουσης στην περίπτωση που το Δικαστικό Συμβούλιο βρει στοιχεία τα οποία κατ’ αυτό να στοιχειοθετούν κακούργημα.

Ο κ. Καραμανλής όλο το προηγούμενο διάστημα έχει καταρτίσει μια ομάδα που αποτελείται από εξαιρετικά έμπειρους νομικούς και προετοιμάζεται για τα επόμενα βήματα, ενώ πιο λογικό φαντάζει να τοποθετηθεί μέσω υπομνήματος στην Προανακριτική Επιτροπή και σε συνεχεία να τοποθετηθεί στην Ολομέλεια της Βουλής, η οποία και θα αποφασίσει για τη δίωξη του πρώην υπουργού και την παραπομπή του στο Δικαστικό Συμβούλιο.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΝΔ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΥΧΟΝ ΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΑΣΗΣ ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ Κ.ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ

Α. Τι προτείνει η ΝΔ:

Η ΝΔ προτείνει τη συμβουλή Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής κατά το άρθρο 86 παρ. 3 του Συντάγματος για τη διερεύνηση τυχόν τέλεσης από τον πρώην Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Κ. Καραμανλή της πράξης παράβασης καθήκοντος (κατά το διάστημα Σεπτέμβριο 2021 ως και Φεβρουάριο 2023) σχετικά με την ενδεχόμενη παράλειψη του:

• να καθορίσει ένα επαρκές περιορισμοί χρηματοδότησης για τον τομέα των σιδηροδρόμων, χάριν και της στελέχωσης της εταιρείας ΟΣΕ ΑΕ με επαρκές προσωπικό.

Β. Για τον πρώην Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Χ. Σπίρτζη:

Η ΝΔ αναφέρει στην πρότασή της ότι:

• προκύπτουν οι ευθύνες του για την καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της σύμβασης 717/14 .

• το όποιο υπουργικό του αδίκημα δεν μπορεί να ερευνηθεί λόγω παρέλευσης της αποσβεστικής προθεσμίας του άρθρου 86 παρ. 3 Σ, όπως αυτό ίσχυε πριν την τροποποίηση του αρ. 86 Σ κατά τη συνταγματική ξανακοίταγμα του 2019.

• Οι όποιες παραλείψεις θα μπορούσαν να του αποδοθούν έχουν χρόνο τέλεσης που προηγείται της συνταγματικής αναθεώρησης και συνεπώς δεν μπορούν να τύχουν αναδρομικά εφαρμογής οι αυστηρότερες διατάξεις του νυν ισχύοντος άρθρου 86 Σ. Ήδη κατά τη θέση σε ισχύ του τελευταίου είχε επέλθει εξάλειψη του αξιοποίνου.

Γ. Πως αξιολογεί η ΝΔ τα έγγραφα από τη Δικαιοσύνη:

Η ΝΔ σημειώνει ότι τα στοιχεία που ο Εφέτης Ανακριτής διαβίβασε αυτοστιγμεί στη Βουλή είναι τα έγγραφα των απολογιών και των απολογητικών υπομνημάτων των 2 διευθυντικών στελεχών της της Διεύθυνσης Μεταφορών και Υποδομών. Η διαβίβαση χωρίς αξιολόγηση για τα πολιτικά πρόσωπα αφορά τις απολογίες και τα απολογητικά υπομνήματα των Διευθυντών του Υπουργείου και όχι το σύνολο της σχηματισθείσης δικογραφίας για την υπόθεση.

Από τη διάβασμα των στοιχείων που διαβίβασε ο Εφέτης Ανακριτής στη Βουλή προκύπτουν τα ακόλουθα :

• Η εποπτεία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών επί των εταιρειών ΟΣΕ ΑΕ και ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ είναι διοικητική και δεν αφορά σε θέματα ασφαλείας, για τα οποία εκ του νόμου είναι υπεύθυνη η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), η οποία είναι Ανεξάρτητη Αρχή. Σημειωτέoν ότι πριν την τραγωδία των Τεμπών τόσο η ΡΑΣ, όσο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων είχαν εκδώσει πιστοποιητικά ασφάλειας που κάλυπταν τόσο τον ΟΣΕ ως διαχειριστή της σιδηροδρομικής υποδομής όσο και την Hellenic Train ως σιδηροδρομική επιχείρηση υπεύθυνη για τη μεταφορά επιβατών και φορτίου.

• Ο ΟΣΕ είναι Ανώνυμη Εταιρεία, εμφανώς νομικό πρόσωπο με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, διαχειριστής της σιδηροδρομικής υποδομής και υπεύθυνος για την τήρηση των κανόνων ασφαλείας. Προς ένδειγμα ναι αυτού οι Διευθυντές του Υπουργείου επικαλέστηκαν ότι και μετά το δυστύχημα των Τεμπών όσες αλλαγές πραγματοποιήθηκαν έγιναν με κύρωση του ΟΣΕ και όχι του Υπουργείου. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών σύμφωνα με την απολογία Διευθύντριας του Υπουργείου προέβη σε ενέργειες σχετικά με την ενίσχυση της χρηματοδότησης και της στελέχωσης του ΟΣΕ προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα χρονίζοντα προβλήματα της ανεπαρκούς χρηματοδότησης και της μείωσης των εργαζομένων του ΟΣΕ

Γ1. Η σχέση ανάμεσα στις κατηγορίες κατά στελεχών και του Υπουργού:

• Το κατηγορητήριο κατά των 2 Διευθυντών του Υπουργείου τους αποδίδει μεταξύ άλλων παραλείψεων ότι δεν προέβησαν στην απαιτούμενες ενέργειες (π.χ. εισηγήσεις) προς τον Υπουργό για τυχόν λήψη επιπλέον μέτρων. Αντιστοίχως και στο Κατηγορητήριο κατά της Προέδρου της ΡΑΣ επισημαίνεται ότι δεν υπέβαλε προς τον Υπουργό προτάσεις για νομοθέτηση επιπλέον εθνικών κανόνων και λήψη πρόσθετων μέτρων.

• Χωρίς να λαμβάνουμε θέση επί αυτών των κατηγοριών, διαπιστώνουμε ότι ο Εφέτης Ανακριτής προβαίνει σε διαφορετική ποινική αξιολόγηση των παραλείψεων των 2 Διευθυντών και της Προέδρου της ΡΑΣ από αυτές που πρέπει να διερευνηθούν σε σχέση με τους αρμόδιους Υπουργούς. Από τη στιγμή που δεν έγιναν οι απαιτούμενες κατά τον Εφέτη Ανακριτή εισηγήσεις προς τον Υπουργό, είναι σαφές ότι αυτός δε μπορεί να έχει αντίστοιχη ποινική ευθύνη. Άλλωστε, ο προσωπικός πάστα της ποινικής ευθύνης και το μη μεταβιβάσιμο αυτής από προϊσταμένους σε υφισταμένους και αντιστρόφως αποτελεί στοιχειώδη έναρξη του ποινικού δικαίου. Η υπόσταση τέτοιας ευθύνης, ιδίως για παραλείψεις, κρίνεται με βάση τα καθήκοντα και την υπαιτιότητα εκάστου. Η γενική οργανωτική ή θεσμική ευθύνη διακρίνεται από την ευθύνη όσων διαχειρίζονται τώρα αμέσως έναν τομέα κοινωνικής δραστηριότητας.

Γ2. Διαχωρισμός πολιτικής-ποινικής ευθύνης:

• Επιβάλλεται η γνήσια διαφοροποίηση της πολιτικής από την ποινική ευθύνη.

• Το μόνο αδίκημα που θα μπορούσε να συνδεθεί με την εκγύμναση των υπουργικών καθηκόντων, όταν δεν υπάρχει οικονομική κακοδιαχείριση ή διαφθορά και διάπραξη αδικημάτων απιστίας και δωροδοκίας, είναι αυτό της παράβασης καθήκοντος του αρ. 259 ΠΚ. Με βάση τη διευθέτηση ή διαταγή αυτή μπορεί να ελεγχθεί η τυχόν ευθύνη υπουργού στην πραγματική της ποινική διάσταση, που είναι η παράβαση ή μη των αποκλειστικά δικών του καθηκόντων.

• Εάν η μη υλοποίηση των συστημάτων επιπρόσθετης ασφάλειας γεννούσε για τους υπουργούς ποινικές ευθύνες, θα έπρεπε οι Υπουργοί Υποδομών να είναι σε καθημερινή βάση ποινικά υπόλογοι για τα δυστυχήματα που γίνονται στις εθνικές οδούς που δεν έχουν ολοκληρωθεί (Πύργος – Πάτρα, ΒΟΑΚ). Αντίστοιχα θα έπρεπε να διώκονται ποινικά οι υπουργοί υγείας για τις διαχρονικές ελλείψεις σε γιατρούς ή διασώστες ΕΚΑΒ ή για τη μη επαρκή υλικοτεχνική υποδομή του Συστήματος Υγείας κλπ.

Γ3. «Δεν προκύπτουν ενδείξεις διατάραξης ασφάλειας συγκοινωνίας» - Πιστοποιήσεις από ΡΑΣ και ERA

Στην συμβουλή της ΝΔ σημειώνεται ότι:

• Από τη διάβασμα του συνόλου της δικογραφίας και ειδικότερα των στοιχείων που διαβιβάστηκαν αυτοστιγμεί δεν προκύπτουν ενδείξεις ότι η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών της ελεγχόμενης περιόδου προέβη σε πράξεις καταστροφής, βλάβης ή μετακίνησης εγκαταστάσεων ή συγκοινωνιακών μέσων, τοποθέτησης ή διατήρησης εμποδίων, αλλοίωσης σημείων ή σημάτων ή τοποθέτησης ή διατήρησης εσφαλμένων σημείων ή σημάτων, παραβίασης των κανόνων τεχνικού ελέγχου ή ασφαλούς φόρτωσης των συγκοινωνιακών μέσων ή σε άλλες, εξίσου επικίνδυνες, για την ασφάλεια της συγκοινωνίας πράξεις, ως απαιτεί το άρθρο 291 ΠΚ, ούτε είχε πρόθεση ή αφροντισιά ως προς την φερόμενη διατάραξη της ασφάλειας της συγκοινωνίας μέσων σταθερής τροχιάς ή ως προς την πρόκληση των θανάτων ή των σωματικών βλαβών των επιβαινόντων στην επιβατική και την εμπορική αμαξοστοιχία.

• Επιπλέον, την ημέρα κατά την οποία συνέβη το δυστύχημα οι εταιρείες ΟΣΕ ΑΕ και Hellenic Train, πληρούσαν σύμφωνα με τις αρμόδιες εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές το σύνολο των προϋποθέσεων ασφαλούς εκτέλεσης του δρομολογίου, κατά το οποίο επήλθε η σύγκρουση.

Ειδικότερα, δε:

• Η Ρ.Α.Σ. ως Εθνική Αρχή Ασφαλείας των Σιδηροδρόμων, εξέδωσε και χορήγησε στην ΟΣΕ Α.Ε.:

(α) στις 20/10/2021 Πιστοποιητικό Ασφαλείας με ισχύ ως 03/10/2026, με το οποίο βεβαιώνεται ότι η Ρ. Α.Σ. αποδέχεται το σύστημα διαχείρισης της ασφαλείας εντός της ΕΕ, σύμφωνα με το εθνικό κι ευρωπαϊκό δίκαιο χωρίς οποιοδήποτε περιορισμό ή παρατήρηση και

(β) στις 31/01/2023 Πιστοποιητικό ΥΣΦ (Υπεύθυνου για τη Συντήρηση Φορέα) στο Διαχειριστή Υποδομής ΟΣΕ σύμφωνα επίσης με το εθνικό κι ευρωπαϊκό δίκαιο.

• Στις 06/02/2023 η Ευρωπαϊκή Αρχή Σιδηροδρόμων (European Union Agency for Railways - ERA) εξέδωσε και χορήγησε στην HELLENIC TRAIN Ενιαίο Πιστοποιητικό Ασφαλείας με αριθμό EU1020230029 και με 5ετή ισχύ, με το οποίο πιστοποιείται το σύστημα διαχείρισης ασφαλείας της σιδηροδρομικής επιχείρησης, καθώς και τα μέτρα που έλαβε η σιδηροδρομική επιχείρηση, προκειμένου να πληροί τις ειδικές απαιτήσεις που επιβάλλει η ασφαλής λειτουργία του σχετικού δικτύου, σύμφωνα με το εθνικό κι ευρωπαϊκό δίκαιο. Το Πιστοποιητικό αυτό, που εξέδωσε ο ERA, ίσχυε για την μεταφορά επιβατών και φορτίων.

Δ. Γιατί η ΝΔ προτείνει τη συμβουλή Επιτροπής Προκαταρκτικής Εξέτασης για τον Κ. Καραμανλή:

Στην συμβουλή σημειώνεται:

Η ΝΔ μένοντας συνεπής στη θέση της να μην στέκεται εμπόδιο στη δικαιοσύνη καίτοι θεωρεί ότι τα στοιχεία για τυχόν ποινική ευθύνη εις βάρους του Κ. Καραμανλή δεν είναι ισχυρά, κρίνει ότι ενδέχεται να συνιστούν τις ενδείξεις που απαιτεί ο νόμος για τη συμβουλή ειδικής προκαταρκτικής επιτροπής.

Ειδικότερα:

• Από τα απολογητικά υπομνήματα και την σε συνεχεία εξέταση από τον Εφέτη Ανακριτή Λάρισας των ίδιων ως άνω υπαλλήλων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών εγείρονται ορισμένα ζητήματα που χρήζουν περαιτέρω έρευνας και αξιολόγησης από ποινικής απόψεως.

• Συγκεκριμένα, προκύπτει ότι τον Σεπτέμβριο του 2021 η Διεύθυνση Σιδηροδρομικών Μεταφορών (Τμήμα Σιδηροδρομικών και Συνδυασμένων Μεταφορών) είχε συντάξει και υποβάλει δυο ενημερωτικά σημειώματα προς την Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου (στις 10 και 21/9/2021), στα οποία έθιγε ζητήματα υποχρηματοδότησης και υποστελέχωσης της εταιρείας Ο.Σ.Ε. ΑΕ.

• Με τα σημειώματα αυτά η προαναφερόμενη Διεύθυνση, αφού εξέθετε τα χρόνια ζητήματα υποχρηματοδότησης και ελλιπούς στελέχωσης της εταιρείας ΟΣΕ ΑΕ, ζητούσε ειδικότερα την εξεύρεση επιπλέον ποσού για την χρηματοδότηση του ΟΣΕ, καθώς και τον συντονισμό των απαραίτητων ενεργειών για την άμεση πρόσληψη 290 ατόμων διαφόρων ειδικοτήτων.

• Από τα στοιχεία της ποινικής δικογραφίας για το δυστύχημα των Τεμπών, που επισυνάφθηκε στο διαβιβαστικό αρχείο του Εφέτη Ανακριτή Λάρισας προς τη Βουλή, δεν καθίσταται σαφές σε ποιες ενέργειες προέβη ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών κος Καραμανλής, που συμπεριλαμβανόταν στους παραλήπτες των δυο υπηρεσιακών σημειωμάτων, για την αντιμετώπιση των δυο ζητημάτων που είχαν εγερθεί σε αυτά, εμφανώς της πρόσθετης χρηματοδότησης της εταιρείας ΟΣΕ ΑΕ χάριν και της άμεσης στελέχωσής της και

• Παρά το γεγονός ότι γίνονται αναφορές από τους δυο υπαλλήλους περί ενεργειών του Υπουργείου για εξασφάλιση πρόσθετης χρηματοδότησης και για την στελέχωση της ΟΣΕ ΑΕ, δεν υπάρχουν στη δικογραφία περαιτέρω στοιχεία, όθεν να εξαχθεί άτρωτο συμπέρασμα ως προς τις ενέργειες αυτές.

• Κατ’ αποτέλεσμα δεν μπορεί να διαπιστωθεί αν ο Κ. Καραμανλής άσκησε ορθώς ή όχι τα καθήκοντά του ως Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών ούτε αν η ενδεχόμενη παράβαση αυτών ήταν υπαίτια.

• Επιβάλλεται, συνεπώς, χάριν της πλήρους διαλεύκανσης της υπόθεσης να εξετασθεί αν υπάρχουν τυχόν ενδείξεις περί πλημμελούς άσκησης των καθηκόντων του Κ. Καραμανλή βάσει των ως άνω σημειωμάτων των Διευθυντών. Σε περίπτωση δε που οι ενδείξεις αυτές είναι επαρκείς κατά το νόμο, να κινηθεί εις βάρος του ποινική δίωξη για το πλημμέλημα της παράβασης καθήκοντος εις βάρος της εταιρείας ΟΣΕ ΑΕ.