Η στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ κατά του Ιράν ξημερώματα Παρασκευής προκάλεσε σεισμικές δονήσεις στις διεθνείς αγορές, με τις μετοχές να βουλιάζουν, το πετρέλαιο να εκτινάσσεται και το επενδυτικό συναίσθημα να διολισθαίνει ξανά σε καθεστώς φόβου.
Οι εικόνες καταστροφής στην Τεχεράνη, η επιβεβαίωση του θανάτου κορυφαίων Ιρανών αξιωματούχων και τα αντίποινα με πυραύλους και drones ενίσχυσαν τις ανησυχίες για ευρύτερη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή – και για το ξέσπασμα μιας νέας ενεργειακής κρίσης.
Απότομο τέλος στο ράλι των μετοχών
Οι κυριότεροι χρηματιστηριακοί δείκτες σε Ευρώπη βρίσκονται σε βαθύ κόκκινο. Υπό πίεση τελεί και το Χρηματιστήριο Αθηνών, καθώς η έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή και οι μεγάλες αποδόσεις του 2025 δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για ρευστοποιήσεις. Τα futures του S&P 500 και του Nasdaq υποχωρούν έως και 1,6% και 1,7% αντίστοιχα. Στην Ασία, η πτώση του Nikkei ξεπέρασε το 1%, όπως και των χρηματιστηρίων σε Σεούλ και Χονγκ Κονγκ.
Οι αναλυτές σχολιάζουν ότι οι συνθήκες για διόρθωση είχαν ήδη ωριμάσει, καθώς το παγκόσμιο ράλι από τον Απρίλιο είχε οδηγήσει τους δείκτες σε ιστορικά υψηλά. Τώρα η ισραηλινή επίθεση και η αναμονή σκληρών αντιποίνων λειτουργεί ως καταλύτης για μαζική απεμπλοκή κεφαλαίων: «Απλώς φαίνεται πως αυτό ήταν το γεγονός που θα έσπαγε το ανοδικό μοτίβο».
Το πετρέλαιο εκτοξεύεται – Ο χρυσός πλησιάζει το ρεκόρ
Η αντίδραση των αγορών ενέργειας ήταν άμεση και εντυπωσιακή. Οι τιμές του Brent εκτινάχθηκαν κατά 14%, υπερβαίνοντας τα 75 δολάρια βαρέλι, ενώ το αμερικανικό ελαφρύ αργό (WTI) ξεπέρασε τα $73,50. Η κίνηση αυτή αντανακλά τους φόβους ότι μια γενικευμένη σύρραξη στη Μέση Ανατολή μπορεί να πλήξει τη ροή πετρελαίου μέσω των Στενών του Ορμούζ και να ανατρέψει την παγκόσμια ισορροπία προσφοράς–ζήτησης.
Παράλληλα, ο χρυσός ανέβηκε στα $3.444/ουγγιά, πολύ κοντά στο ιστορικό υψηλό των $3.500. Η στροφή σε ασφαλή καταφύγια ενισχύθηκε και από τη μαζική αγορά αμερικανικών κρατικών ομολόγων, με την απόδοση του 10ετούς να υποχωρεί στο 4,31%, σε χαμηλό μηνός.
Πλήγμα στην Τεχεράνη – Νεκρός ο Σαλάμι, αντίποινα με drones
Το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι η επιχείρηση ήταν προληπτικό πλήγμα κατά πυρηνικών εγκαταστάσεων, εργοστασίων πυραύλων και στρατιωτικών διοικητών, ώστε να εμποδιστεί το Ιράν από την κατασκευή πυρηνικού όπλου. Η Τεχεράνη επιβεβαίωσε ότι ο επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης Χοσεΐν Σαλάμι σκοτώθηκε, μαζί με έξι πυρηνικούς επιστήμονες, ανάμεσά τους και ο Φερεϊντούν Αμπασί-Νταβανί.
Ως απάντηση, το Ιράν εκτόξευσε περίπου 100 drones προς ισραηλινό έδαφος. Οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού, ενώ η διεθνής κοινότητα εκφράζει φόβους για περαιτέρω κλιμάκωση.
Το γεωπολιτικό ρίσκο ανεβάζει τη μεταβλητότητα
Αναλυτές όπως η Charu Chanana (Saxo Bank) και ο Matt Simpson (City Index) υπογράμμισαν ότι η αβεβαιότητα θα διατηρηθεί σε πολύ υψηλά επίπεδα: «Η μεταβλητότητα δεν πρόκειται να υποχωρήσει σύντομα. Αντίθετα, κάθε νέο χτύπημα – ή ακόμα και απειλή χτυπήματος – θα επιδεινώνει το επενδυτικό κλίμα», τονίζουν.
Σε νομισματικό επίπεδο, οι επενδυτές στράφηκαν στο δολάριο (+0,6%), στο ελβετικό φράγκο και σε ομόλογα. Το ευρώ και η στερλίνα υποχώρησαν, καθώς οι αγορές αποτιμούν εκ νέου τον γεωπολιτικό κίνδυνο για την Ευρώπη.
Στο τραπέζι και οι συνομιλίες – αλλά με κλιμάκωση στο πεδίο
Η επίθεση του Ισραήλ έρχεται λίγα μόλις 24ωρα πριν την έναρξη νέου γύρου διαπραγματεύσεων ΗΠΑ–Ιράν στο Ομάν, για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει χαρακτηρίσει την ισραηλινή ενέργεια «μονομερή», ενώ επανέλαβε ότι οι ΗΠΑ δεν είχαν καμία εμπλοκή, παρόλο που ο ίδιος είχε ενημερωθεί για αυτή.
Η σύμπτωση των διπλωματικών προσπαθειών με την αιφνίδια πολεμική έκρηξη συνθέτει ένα εκρηκτικό μείγμα αβεβαιότητας, το οποίο επηρεάζει ήδη τις παγκόσμιες αγορές.