Ο κόσμος αλλάζει. Οι αξίες για τη βιωσιμότητά του, αλλάζουν;

Ακόμη, έχουμε εκθετική «ψηφιακή επανάσταση» που κλείνει το μάτι στην αμήχανη παθητικότητα της «πληθωριστικής ελευθερίας» -δανείζομαι τον όρο από τον «Ψηφιακό Ανθρωπισμό» του Θεοφάνη Τάση- απέναντι στις έτοιμες λύσεις της «μηχανής» με τα κλειδιά παραδομένα σε αλγορίθμους/ΑΙ.

Αυτά τα «θέσφατα» της τεχνολογίας είναι βάσει αξιοποιήσιμα για το καλύτερο σε έναν πιο ανθρώπινο κόσμο κοινωνικής συνεννόησης και δικαιοσύνης. Όμως, ως αυτοματισμοί από ηγεσίες χωρίς ηγέτες και χωρίς αστέρια στον ουρανό, μπορούν να γίνουν εφιάλτης. Μαζί με αυτά και η παραίνεση ευθυγράμμισης με τις «τάσεις» και η «νέα κανονικότητα» του απρόβλεπτου με τις πεφωτισμένες διαχειριστικές εισηγήσεις αναλυτών και ειδημόνων του “foresight”…

Παγκοσμίως, κρίσεις επί αλυσιδωτών κρίσεων που η μια συνεπιφέρει την άλλη, με καρφιά στο μαλακό υπογάστριο των τοπικών κοινωνιών -τους ευάλωτους πληθυσμούς- από την ανεπάρκεια κοινωνικής πρόνοιας και φροντίδας: για παιδιά, ηλικιωμένους, εξαρτημένα άτομα με κλιμακούμενη αυξητικά την έκθεση σε κινδύνους σίτισης, στέγασης, απασχόλησης, με αποκλεισμούς, άνιση παιδεία και με συστήματα για υγεία πολλών ταχυτήτων πρόσβασης και υποστήριξης.

Ειδικότερα για τη χώρα μας, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, η τελευταία θέση που καταλαμβάνουμε σε ορισμένους τομείς υπογραμμίζει την κρίση κοινωνικής πολιτικής για ίσες δυνατότητες ή πιο σωστά για ίσα δικαιώματα, κρίση που ιχνογραφείται από την αναπαραγόμενη φτώχεια και τη μεγέθυνση των ανισοτήτων.

Και βέβαια, σε όλον τον κόσμο συνέπειες από τον κλιματικό εκτροχιασμό, που πλήττουν κατά προτεραιότητα και περισσότερο τους πιο ευάλωτους - ως αποτέλεσμα της περιφρόνησης του πιο ανταποδοτικού, ευεργετικού συμμάχου ζωής (φυσικό περιβάλλον) και με κραυγαλέα ένοχη γι’ αυτό την «ανάπτυξη» (για ποιούς άραγε;).

Όλα αυτά τα «κατορθώματα» καταλήγουν στην απόλυτη αποσταθεροποίηση: ανελέητες ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ με συρράξεις/συγκρούσεις και καθημαγμένους τόπους, μεταναστεύσεις της απελπισίας, γενοκτονίες, λιμοκτονίες και αριθμοποιημένους θανάτους για εύκολο, επαναλαμβανόμενο storytelling σε δελτία ειδήσεων, που απευθύνονται σε αποστασιοποιημένους απολήπτες στις πιο «ασφαλείς» κοινωνικές τάξεις, στο “comfort zone” του αναπαυτικού καναπέ.

Μια κατάσταση παγκόσμιας μέθης στον γύρο του βαρελιού («γύρο του θανάτου» το λέγαμε στο τσίρκο των παιδικών χρόνων μου), με μια τρελή επιθυμία για ασταμάτητα αυξανόμενη «επιτάχυνση» στις αγορές και για περισσότερη αδρεναλίνη «κέρδους» και προνομίων για λίγους, με τη φυγόκεντρο δύναμη να οδηγεί την κούρσα στο χείλος του βαρελιού. Πέρα απ’ αυτό η χέραβος (και λοιπόν; θα διερωτάτο κάποιος μεθυσμένος).

Εν τω μεταξύ, «ο πλανήτης αλλάζει» σύμφωνα με τη λαπαλισάδα (αλήθεια του de Lapalisse), την κοινότοπη εισαγωγή πολλών διαφημιστικών κειμένων για “transformation”, “innovation”, “sustainability”, “resilience” και λοιπές πομπώδεις έννοιες και «στρατηγικές». Αλλά, ποιά είναι η ορατότητα για τη μεγάλη εικόνα και η σταθερή πίστη η εστιασμένα αγκυρωμένη στο κέντρο της πίστας και στις θεμελιώδεις αξίες, που θα μπορούσε να μας κρατήσει μέσα στο βαρέλι; Ή μήπως ζούμε την ψευδαίσθηση της παράστασης τσίρκου με το δίχτυ απλωμένο ολόγυρα «για τον δρόμο προς το μέλλον», με παιγνιώδη φληναφήματα και λόξυγγα μέσα στον χαμό;

Είναι σκέψεις μου μπροστά στο “Imagine Mosaic” (δημιουργία του 1980), σημάδι της μνήμης ενός αυθεντικού (κατά την ολιστική αντίληψη του τρόπου ζωής) καλλιτέχνη, στο Central Park της Νέας Υόρκης, λίγες δεκάδες μέτρα μακριά από τον τόπο της δολοφονίας του - την είσοδο του εμβληματικού κτηρίου Ντακότα, στο Upper West Side του Μανχάτταν. Οι θεμελιώδεις αξίες δεν δολοφονούνται στο παλίμψηστο της σύγχρονης πραγματικότητας. Αναδύονται ασταμάτητα και μας θυμίζουν την πιο ΑΠΛΗ ΕΞΙΣΩΣΗ ΥΠΑΡΞΗΣ για το είδος μας. Με λόγια απλά (από πολλούς -δεν θα είναι ποτέ αρκετοί- και με πράξεις) που μένουν, κάπως έτσι:

«Αν κάποιος πιστεύει ότι η αγάπη και η ειρήνη
είναι κλισέ, που τα αφήσαμε πίσω στη δεκαετία του ‘60,
αυτό είναι πρόβλημά του.
ΑΓΑΠΗ και ΕΙΡΗΝΗ είναι αιώνιες ΑΞΙΕΣ».

John Lennon

Ένας από τους θρυλικούς “Beatles”. Την ανατρεπτική παρέα μιας άλλης μουσικής έκφρασης, που ήταν η πρώτη σύνδεσή μου με το διεθνές τραγούδι στα τρανζιστοράκια μπαταρίας της παιδικής ηλικίας στο δημοτικό, εκείνη τη δεκαετία. Η ίδια πρώτη σύνδεση και του γιού μου, ως παιδιού από τα προσχολικά του ακόμη, στην πρώτη δεκαετία του αιώνα μας: μια ήπια οικογενειακή μεταγωγή λεπτομερειών πάνω στα κεκτημένα. Αυτός, μου θύμισε το αστέρι και τη φωτογραφία από το προσκύνημά μας στον Lennon, σε ανύποπτη στιγμή συζήτησης για την Ουκρανία, τη Γάζα, τα χιλιάδες νεκρά παιδιά.

Λειαίνοντας με μικρές κινήσεις επιμονής, προς τας δυσμάς του βίου, την αρχαία δίολκο για να σαλπάρει ο στοχασμός και η προσδοκία στα ανοιχτά, κάθε μεταγωγή από γενιά σε γενιά τη βλέπω ως περιπέτεια συνεχείας όπως στο ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη «Το ναυάγιο». Γεννημένος κι αυτός το 1925, όπως και ο εκατονταετής φέτος -έχει αξιωθεί την αθανασία με τον δικό του μοναδικό τρόπο- Μίκης Θεοδωράκης, που το μελοποίησε εκτοξεύοντας τα νοήματα στη στρατόσφαιρα. Είναι από τα λιγότερο γνωστά τραγούδια του μεγάλου συνθέτη και οικουμενικού πολίτη. Εδώ με την ερμηνεία του εκφραστικού Πέτρου Πανδή:

Σκαριά καινούρια μετά από ναυάγιο, πιο ανθεκτικά, που δεν καλαφατίζονται για τουριστικές κρουαζιέρες αλλά, τουλάχιστον, για να ανακαλύπτουν πιο ήρεμες θάλασσες και όμορφα νησιά. Ο πλους δεν ματαιώνεται όσο υπάρχει ΑΓΑΠΗ, ΕΙΡΗΝΗ και στο στέμμα τους ο ΕΡΩΤΑΣ, μια μουσική της ποίησης ή ποίηση της μουσικής, μια βαθύτατα κοινωνική και πολιτική πράξη θα πω: αυτή είναι η δόξα μιας πραγματικής μάχης και όχι η εμπειρία του ταξιδιού. Μπουχτίσαμε από αναλώσιμες εμπειρίες.

«Θα ’χουμε γεράσει μα θα μας γνωρίσουνε.
Μόνο τα παιδιά μας δε θα μοιάζουνε μ’ εμάς».

O Γιάννης Ρούντος διετέλεσε στέλεχος στην επιχειρηματική κοινότητα σε θέσεις διευθυντικής ευθύνης, με αξιοσημείωτο διοικητικό έργο στους τομείς για τις Εταιρικές Υποθέσεις, την Επικοινωνία & Δημόσια Εικόνα και την Εταιρική Ευθύνη & Βιώσιμη Ανάπτυξη και ιδιαίτερες πρωτοβουλίες για τον Πολιτισμό, τα Γράμματα και τις Τέχνες. Μετά την ολοκλήρωση της επαγγελματικής διαδρομής του, δραστηριοποιείται σε θέματα για τον Πολιτισμό και τη Βιωσιμότητα, τις συμβουλευτικές συνεργασίες και αρθρογραφεί.