Με κινητό και φρέντο στην εποχή της δυσφορίας

Στην αμφιλύκη που προηγήθηκε της Μεγάλης μας Κρίσης κατέφυγα συχνά στην έκφραση «δυσθυμία» για να περιγράψω μια αίσθηση ασφυξίας ή πνιγμού, το «δεν συμβαίνει τίποτε» ή το κάτι συμβαίνει και δεν έχει φανεί ακόμη. Κατόπιν ήρθε ο πνιγμός, αυτός δεν χρειαζόταν περιγραφή. Ηταν βίαιος, μονοσήμαντος. Διεκδίκησε να γίνει και ενοχογόνος, να πειστεί δηλαδή ο στραγγαλιζόμενος ότι αυτοστραγγαλίζεται, σαν να επιδιώκει μερικά δράμια παραπανίσιας σεξουαλικής διέγερσης –σχεδόν πέτυχε κι αυτό.

Με τον πνιγμό ήρθε και ο σπασμός, πολλοί σπασμοί, κράτησαν μερικά χρόνια και κατά τη διάρκειά τους μετατοπίστηκε το πεδίο της πάλης, τραντάχτηκε το ρινγκ, απειλήθηκε κάπως το σύστημα που παρήγαγε τη δυσθυμία και τον πνιγμό, τεντώθηκαν και τραντάχτηκαν τα σχοινιά, τα όρια και τα δεσμά. Εντούτοις το σχοίνισμα δεν διερράγη.

Από τη δυσθυμία στη γενικευμένη δυσ-

Την πάλη ακολούθησε μια σταδιακή πτώση, μια κόπωση βαθιά, έως μυελού οστών, απογοήτευση έως παραιτήσεως και από τα στοιχειώδη, και πάνω στην ιλύ της κόπωσης βλάστησε η Παλινόρθωση, εγκαθιδρύθηκαν πάλι όλοι οι παραγωγοί δυσθυμίας και πνιγμού, ό,τι μας είχε οδηγήσει στη Μεγάλη Κρίση: μόνο που τώρα ήταν λίγο διαφορετικά, δηλαδή πολύ πολύ χειρότερα.

Δεκαοκτώ καλοκαίρια από το 2007, όταν έψαυα τη δυσθυμία σε ένα κοινωνικό σώμα που ανακλαδιζόταν αμήχανο, βαρύ μετά τις ολυμπιακών διαστάσεων ονειρώξεις πρωταθλητισμού και ευρωκυπέλλων, οι τότε έφηβοι (δεκαοκτάρηδες;), σήμερα τους λένε μιλένιαλ, ψαύουν το κουρασμένο σώμα μας και περιγράφουν με κλινική ακρίβεια τη διάχυτη δυσφορία που διαποτίζει μύες, κλειδώσεις και μεσοκυττάρια υγρά. Δυσφορία, δυσανεξία, δυσθυμία, δυσχέρεια, ονομάστε το όπως θέλετε, πάντως το πρώτο συνθετικό θα είναι το δυσ- του δύστυχου. (Βλ. το θαυμάσιο Kaboom, τεύχος 11.)

Ομφάλιος λώρος

Η αρχαϊκή μπλογκόσφαιρα, εντός της οποίας αναπηδούσε η δυσθυμία της πρώτης δεκαετίας του αιώνα, σήμερα έχει μετεξελιχθεί σε ένα ολιστικό συνεχές σημάτων και ανάδρασης, έναν ωκεανό που περιβάλλει, επιτηρεί, προκαταλαμβάνει καναλιζάρει. Η αρχαϊκή πύλη εισόδου, ο επιτραπέζιος υπολογιστής, έχει μεταλλαγεί σε ένα όργανο ενσωματωμένο οργανικά πάνω στα κορμιά, σε κορμιά τεχνοχακαρισμένα και κορμιά τεχνοαναλφάβητα, αλλά όχι λιγότερο τεχνοεξαρτημένα. Το κινητό. Που δεν είναι κινητό, δεν είναι φορητό, είναι προέκταση σώματος, είναι νευροορθοπεδικό πρόσθεμα, νέο σωματικό μέλος. Και είναι ασπίδα, θώρακας, αποτροπαϊκό, είναι φορητή επιτήρηση ακούσια και εκούσια, είναι οφθαλμός notifications, πύλη εισόδου χωρίς ορατή οδό διαφυγής.

Οταν παρατηρούσα τη λατρεία για το πρώτης-δεύτερης γενιάς iPhone, αυτά που κόστιζαν ένα έως τρία μηνιάτικα, θεωρούσα ημιεσφαλμένα ότι η απόκτησή του σήμαινε μια χειρονομία κοινωνικής αναρρίχησης για τα φιλόδοξα υποστελέχη στα τμήματα μάρκετινγκ, για εργαζόμενους στα μίντια και τη σόου μπιζ. Δεν ήταν μόνο αυτό. Σταδιακά, ταχύτατα, έγινε ομφάλιος λώρος, που σημαίνει, αλλά κυρίως αποκόπτει και μονώνει. Τυλίγει σαν μονωτική ταινία την ατομικότητα, το ξεμοναχιασμένο υποκείμενο, αποσπασμένο από κάθε συλλογικότητα, κάθε κοινότητα, θραυσμένες και συκοφαντημένες, απαξιωμένες ούτως ή άλλως. Ενας ομφάλιος λώρος, μια βιοθύρα, πύλη προσπέλασης στους παράλληλους κόσμους του «eXistenZ» και του «Matrix».

Μεταβατικό αντικείμενο

Κι ενώ είναι προσθετικό μέλος, οιονεί φυσικό, οιονεί οργανικό, αυτό που αναβοσβήνει ζωτικά notifications, είναι ταυτοχρόνως και υπεράνω όλων ιεροποιημένο αντικείμενο, μια αυταξία, με δική του ζωή: αντικείμενο μεταβατικό με την ψυχαναλυτική έννοια, ένα κουβερτάκι που ανακουφίζει από το άχθος της ρημαδοζωής, και αντικείμενο θρησκευτικό, φυλαχτό που προστατεύει και σκέπει, που ξορκίζει και αποτρέπει. Εξ ου και οι αισθητικές μεταμορφώσεις του, η φροντίδα για την προστασία του, με θήκες προστασίας, τζαμάκια, σιλικόνες, κυρίως η επιμέλεια για τον ανθοστολισμό του με κορδόνια, αλυσίδες, κρίκους, η εξατομίκευση της ιεράς μορφής του.

Μα πάνω απ’ όλα είναι η στοργή και η περηφάνια όταν το κρατάς, πάντα στο χέρι, με νύχια σλατίνας ή τατού μανίκι, να απαντάς στα διαρκή καλέσματα, πάντα ετοιμοπόλεμο, πάντα στην πρώτη γραμμή του βίου, για ό,τι κι αν συμβεί τροχαίο ή μεθύσι, να το σηκώσεις σαν όπλο-κάμερα απέναντι σε εχθρούς και απειλές, το ιδανικό πολυεργαλείο για το φανταστικό ή πραγματικό hustling.

Bluetooth, φρέντο, κινητό

Στο μετρό, στα λεωφορεία, μιλένιαλ και zoomers, φορούν πάντα bluetooth ακουστικά (Airpods ή απομιμήσεις), ακόμη ένα πρόσθεμα που εξουδετερώνει/κανσελάρει τους ήχους του εξωτερικού κόσμου, σε κρατάει σε επαφή μόνο με τον «εσωτερικό» κόσμο, κόσμο δικτύων και σημάτων, πραγματικότητα πιο ανεκτή από την εξωτερική δυσφορία, σε επαφή με κάποιο πόντκαστ αυτοβελτίωσης πιθανόν.

Την εποχή της ατελεύτητης δυσφορίας, της διαρκούς κόπωσης, το Ελληνο κυκλοφορεί σε κατάστρωμα πλοίου, σε σταθμό ΚΤΕΛ, εξοπλισμένο με δύο ταυτοτικά όπλα, στο ένα χέρι το κινητό, στο άλλο το φρέντο. («Δεν παλεύεται, ρε φίλε, δίχως φρέντο, δεν παλεύεται».)