Γενικολογίες, ευχολόγια και παραπομπή... στο μέλλον

Η επιτροπή που συνόδευε τον επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας απαρτιζόταν από στελέχη των υπουργείων Εξωτερικών, Παιδείας, Πολιτισμού και Θρησκευμάτων και είχε στόχο την αποτροπή τετελεσμένων που θα αλλοιώσουν τη φυσιογνωμία και το νομικό καθεστώς της μονής, καθώς και την επανεκκίνηση διαπραγματεύσεων στη βάση της συμφωνίας που είχε επιτευχθεί κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Αιγύπτιου προέδρου Αμπντούλ Φατάχ αλ Σίσι στην Αθήνα.

Η Μονή Σινά, που αποτελεί την παλαιότερη εν λειτουργία χριστιανική μονή στον κόσμο και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, έχει τεράστια θρησκευτική, ιστορική και πολιτιστική σημασία, γεγονός που καθιστά το θέμα ιδιαίτερα ευαίσθητο και πολυδιάστατο.

Οι συζητήσεις χαρακτηρίστηκαν εποικοδομητικές, με την ελληνική πλευρά να καταφέρνει να λάβει τη δέσμευση της αιγυπτιακής πλευράς για τη διατήρηση του ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της μονής και τον σεβασμό της ως Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Η ελληνική αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη, τόνισε τη σημασία της μονής όχι μόνο ως θρησκευτικού κέντρου αλλά και ως συμβόλου της ιστορικής παρουσίας της Ορθοδοξίας στην περιοχή, που λειτουργεί αδιάλειπτα για πάνω από 1.500 χρόνια.

Η ελληνική αντιπροσωπεία εξήγησε την πολιτική διάσταση του ζητήματος και παρότι εξέφρασε τον απόλυτο σεβασμό της στην αιγυπτιακή δικαιοσύνη επεσήμανε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα θέματα διεθνούς δικαίου, καθώς πρόκειται για μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Ακόμη ζήτησε με ένταση να προστατευθεί το status quo, ενώ παράλληλα διαπίστωσε πως υπάρχει πρόθεση και βούληση από τον πρόεδρο Σίσι και την κυβέρνηση της Αιγύπτου να συνεχισθεί ανεμπόδιστα και να προφυλαχθεί ο ελληνορθόδοξος χαρακτήρας της Μονής.

Σε αυτό το πλαίσιο συμφωνήθηκε σε επόμενο στάδιο να πραγματοποιηθεί τεχνική ανάλυση μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου με στόχο να διαπιστωθεί εάν υπάρχει γόνιμο έδαφος για την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Ωστόσο, το πραγματικό διακύβευμα δεν είναι η θρησκευτική ελευθερία των μοναχών, η οποία δεν αμφισβητήθηκε ποτέ, αλλά το ιδιοκτησιακό καθεστώς της μονής και της περιουσίας της, η οποία κινδυνεύει να δημευτεί με βάση την απόφαση του δευτεροβάθμιου αιγυπτιακού δικαστηρίου. Συνεπώς, ακόμη και μετά τις διαπραγματεύσεις ο κίνδυνος η αιγυπτιακή πλευρά να επιχειρήσει να αποσυνδέσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς της μονής από τον θρησκευτικό και ιστορικό της χαρακτήρα, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιορισμούς στη λειτουργία της ή ακόμα και σε αλλαγές που θα υπονομεύσουν την αυτονομία και το καθεστώς της, παραμένει υπαρκτός.

Η αιγυπτιακή πλευρά ανέλυσε διεξοδικά τη νομική πτυχή του ζητήματος, παρουσιάζοντας το δικαστικό πλαίσιο που έχει προκύψει από πρόσφατες αποφάσεις, οι οποίες θέτουν υπό αμφισβήτηση την κυριότητα της μονής σε επιμέρους περιουσιακά στοιχεία, κυρίως αγροτικές εκτάσεις. Παράλληλα, υπήρξε εκτενής ανταλλαγή επιχειρημάτων που ανέδειξε τις διαφορετικές προσεγγίσεις των δύο πλευρών.

Τα κύρια επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς εστίασαν στην ιστορική και θρησκευτική διάσταση της μονής. Η Ελλάδα υπογράμμισε ότι η μονή αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς θρησκευτικούς και πολιτιστικούς πυλώνες της Ορθοδοξίας, με αδιάλειπτη λειτουργία από τον 6ο αιώνα μ.Χ., και ότι η κυριότητα της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας έχει αναγνωριστεί επανειλημμένα σε διεθνές επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων εγγράφων της UNESCO και διμερών συμφωνιών. Επιπλέον, η ελληνική πλευρά τόνισε την ανάγκη διατήρησης της διοικητικής αυτονομίας της μονής και της προστασίας της θρησκευτικής ελευθερίας των μοναχών, που αποτελούν ζωντανό κομμάτι της παγκόσμιας χριστιανικής κληρονομιάς.

Μάλιστα μετά το πέρας της συνάντησής του με τον Αιγύπτιο υπουργό Εξωτερικών Badr Abdelatty, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης προχώρησε σε δηλώσεις στην κρατική τηλεόραση αναφορικά με την πρόοδο των διαπραγματεύσεων.

Ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε τη βαθιά και στρατηγική σχέση που συνδέει την Ελλάδα με την Αίγυπτο, σημειώνοντας ότι οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν στα θέματα που αφορούν τη Μονή Σινά. Οπως ανέφερε, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να εργαστούν το αμέσως επόμενο διάστημα προς την κατεύθυνση της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων της μονής, καθώς και της νομικής της μορφής και προσωπικότητας.

«Η πρόθεση της Αιγύπτου και της Ελλάδας είναι να προχωρήσουμε με βάση τη μακραίωνη παράδοση και το ήδη διαμορφωμένο status μιας εμβληματικής μονής για τον ελληνορθόδοξο λατρευτικό χαρακτήρα της», τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εξωτερικών, επισημαίνοντας τη σημασία της διατήρησης της ιστορικής και θρησκευτικής ταυτότητας της μονής.

Παρά την πρόοδο και το θετικό κλίμα, η κρίσιμη συζήτηση για το ιδιοκτησιακό ζήτημα παραπέμφθηκε για μελλοντική διευθέτηση, καθώς οι διαφορές παραμένουν σημαντικές και απαιτούν περαιτέρω διαπραγματεύσεις. Η ελληνική πλευρά δηλώνει αποφασισμένη να συνεχίσει τις προσπάθειες για την πλήρη διαφύλαξη της ιστορικής, θρησκευτικής και πολιτιστικής ταυτότητας της μονής, ενώ η αιγυπτιακή πλευρά φαίνεται πρόθυμη να διατηρήσει τη συνεργασία και τον σεβασμό προς τον ελληνορθόδοξο χαρακτήρα της μονής. Ως εκ τούτου η ελληνική διπλωματία παραμένει αναγκασμένη να διαχειριστεί το δύσκολο «μπρα ντε φερ» με την Αίγυπτο, προσπαθώντας να αποτρέψει την επιβολή τετελεσμένων που θα θέσουν σε κίνδυνο την ιστορική, θρησκευτική και πολιτισμική κληρονομιά της μονής, χωρίς παράλληλα να διαταραχθεί ο ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας και συνεργασίας σε ευρύτερα γεωπολιτικά ζητήματα.