Ενας δυσοίωνος άνεμος

ΜΙΣΤΡΑΛ Αγωνιζόμαστε για το απαγορευμένο | (Nitimur in Vetitum) Μέρος πρώτο | ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΣΕΛΟΤΟΣ

Μαριέττα Γεωργακοπούλου*

Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου φέρει το όνομα-ψευδώνυμο ενός ισχυρού ανέμου, Μιστράλ, και είναι ένας άνεμος αρκετά δυσοίωνος για όλους εμάς και για την εποχή μας. Ο τίτλος του κειμένου «Αγωνιζόμαστε για το απαγορευμένο» είναι μια φράση του Λατίνου ποιητή Οβίδιου, την οποία χρησιμοποίησε για πρώτη φορά ο Νίτσε στο βιβλίο του «Η Γενεαλογία της Ηθικής» ως έμβλημα του φιλοσόφου που έχει αποκτήσει συνείδηση του εαυτού του καθώς έχει χειραφετηθεί από την ηθική. Στο μυθιστόρημα του Μιστράλ δεσπόζει λοιπόν η φιλοσοφία του Νίτσε, ενώ έναν περισσότερο δεύτερο ρόλο παίζει και η θεωρία της εξέλιξης του Κάρολου Δαρβίνου. Ωστόσο, δεν έχουμε να κάνουμε με ένα φιλοσοφικό-επιστημονικό έργο, αλλά με ένα λογοτεχνικό κείμενο.

Το κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι η ψυχολογία του Υπερανθρώπου. Αυτός φέρει το όνομα Αλέξανδρος, όπως ο σημαντικότατος αρχαίος πρόγονός μας. Αφηγητής του μυθιστορήματος είναι ο profiler-αστυνομικός Νέλλας, ένα από τα πολλά θύματα μιας γενοκτονικής ενέργειας για την οποία υπεύθυνος είναι ο Αλέξανδρος. Ο Νέλλας όχι μόνο θα αφηγηθεί, αλλά θα επιχειρήσει να ψυχογραφήσει τη δημόσια εικόνα του Αλέξανδρου –και όχι μόνο– από τα 15 ώς 22 του χρόνια.

Ο Αλέξανδρος αυτή τη χρονική περίοδο είναι ένας κινηματογραφικός σκηνοθέτης που κάνει ταινίες με θέματα την υπογεννητικότητα, την υπεράσπιση της πολυπολιτισμικότητας και την ανελέητη κριτική στην ελληνική κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, εξαιτίας της οικονομικής χρεοκοπίας, με συνέπεια οι πάντες να τον εκλαμβάνουν σαν ένα επικίνδυνο και σκανδαλώδες άτομο, σαν έναν δημόσιο κίνδυνο.

Υπάρχουν όμως στο μυθιστόρημα και περιστατικά που δεν ανήκουν στη δημόσια εικόνα του Αλέξανδρου και σ’ αυτά παρωδούνται η χριστιανική θρησκεία και όλες οι πολιτικές ιδεολογίες, ενώ παράλληλα δεσπόζει και η πάρα πολύ προκλητική ιδιωτική ηθική του, επιβεβαιώνοντας όλα αυτά ξανά τη σκανδαλώδη και επικίνδυνη φύση του. Γι’ αυτόν η σύγκρουση με την ανθρωπότητα είναι αναπόφευκτη καθώς απεχθάνεται τις μάζες, απεχθάνεται την πολιτική και τη θρησκεία που κολακεύουν τις μάζες, νιώθει αηδία για την ανηθικότητα της ελίτ αν και καταφάσκει σ’ αυτήν και θεωρεί ηθικολογίες τα βάσανα των ασήμαντων ανθρώπων. Ο Αλέξανδρος στην πραγματικότητα πρεσβεύει την ανατροπή όλων των αξιών.

Το μυθιστόρημα απαρτίζεται από τέσσερα κεφάλαια. Τα δύο πρώτα έχουν στο επίκεντρό τους τον αστυνόμο Νέλλα και στα δύο επόμενα και πολύ εκτενέστερα, κυριαρχεί ο Αλέξανδρος. Στα δύο πρώτα αντιπαρατίθεται η αρρώστια με την υγεία αντίστοιχα και στα δύο επόμενα αντιπαρατίθενται η θεωρία με τη δράση αντίστοιχα. Το κεφάλαιο της δράσης είναι το μεγαλύτερο σε έκταση και το καλύτερο κομμάτι του μυθιστορήματος, όταν το κεφάλαιο της θεωρίας είναι μια Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου που σε μεγάλο βαθμό αντιγράφει τη δομή που έχει το «Πέρα από το καλό και το κακό» του Νίτσε. Επίσης, στο κεφάλαιο της θεωρίας μάς αποκαλύπτονται και κάποια απ’ αυτά που απορρίπτει και αποδέχεται ο Αλέξανδρος, όταν ταυτόχρονα αποδοκιμάζεται η Ηθική και επιδοκιμάζεται η Ανηθικότητα και ο Αμοραλισμός.

Από την άλλη, στα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του Αλέξανδρου περιλαμβάνονται η διαλεκτική συγκρότησή του που διαμορφώθηκε από την αλληλεπίδρασή της με την ελληνική κοινωνία, η πνευματική του καλλιέργεια και η μάσκα του και, σαν αξιολογότερο όλων, η πιο ακραία μορφή μηδενισμού και η υπέρβασή της. Στην ψυχοσύνθεση του Αλέξανδρου τα ασύνειδα γνωρίσματά του χειραγωγούν τη συνείδησή του διαμορφώνοντας έναν τύπο ανθρώπου ανεξέλεγκτο, πανίσχυρο και εκτός ηθικής. Τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του Αλέξανδρου και εναντιώνονται το ένα στο άλλο και διαπλέκονται μεταξύ τους επινοώντας μια ιδιοσυγκρασία ικανή στον διαφωτισμό, στο παιχνίδι, στη δημιουργία και στην καταστροφή, δίχως όμως να αποκλείεται και η αυτοκαταστροφή του κατόχου τους.

Ο Αλέξανδρος-Υπεράνθρωπος έχει επιπλέον και τον δικό του επιστημονικό νόμο. Σ’ αυτόν χρησιμοποιεί τη σεξουαλική πράξη για να ερμηνεύσει όλο το φάσμα της ζωής. Είναι ένας επιστημονικός νόμος ελιτίστικος, αντικαταστάτης του νεκρού και ανύπαρκτου θεού, στον οποίο επισημαίνεται η αντίθεση του Ιησού με τον Αλέξανδρο και όπου κάποια από τα βασικά θέματά του είναι μια Νομοθεσία, η σύγκριση κρατών, η πανδημία, η θρησκεία κ.λπ., και στον οποίο η αντιπαράθεση της Φύσης με αυτά που θέτουν οι άνθρωποι των Σοφιστών παίζει τον πιο κεντρικό ρόλο.

Τελικός σκοπός του Αλέξανδρου είναι η αλλαγή της πορείας της ανθρωπότητας με τη δημιουργία μελλοντικών γενιών Υπερανθρώπων που θα του μοιάζουν.

Το μυθιστόρημα αυτό διαφέρει από τη συντριπτική πλειονότητα του είδους, γιατί απαιτεί από τον αναγνώστη τη διάθεση για τη μελέτη του και όχι απλά το διάβασμά του.

* Συνταξιούχος εκπαιδευτικός

ℹ️ Τη σελίδα αυτήν δεν τη φτιάχνουν επαγγελματίες κριτικοί βιβλίου. Γράφεται από αναγνώστες που απευθύνονται σε αναγνώστες για να τους μιλήσουν για κάποιο βιβλίο που τους συνεπήρε. Αν θέλετε να μοιραστείτε όσα νιώσατε διαβάζοντας ένα βιβλίο, στείλτε το κείμενό σας (το πολύ 700 λέξεις) στο [email protected]