Αδεια στο Starlink ή… δασμοί

Παρά τα όσα γράφονται τις τελευταίες ημέρες για την περίσσεια δυσαρέσκεια του Ιλον Μασκ, ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου πρέπει να αποχωρεί από την κυβέρνηση του Τραμπ αρκετά ικανοποιημένος. Οχι τόσο γιατί πέτυχε τους στόχους εξοικονόμησης ομοσπονδιακών πόρων που είχε αναλάβει μέσω του περιβόητου υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE), αλλά γιατί φεύγει με το... σακούλι του γεμάτο.

Η κυβέρνηση του «καλού του φίλου» έκανε τα πάντα για να ξεπληρώσει τα 277 εκατομμύρια δολάρια που αυτός ξόδεψε για να εκλεγούν πέρυσι Τραμπ και Ρεπουμπλικανοί. Οι εταιρείες του Μασκ κέρδισαν λίαν επικερδή συμβόλαια από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ, ενώ ακόμη και βασικοί πυλώνες της οικονομικής ατζέντας του Τραμπ, όπως οι δασμοί, «αξιοποιήθηκαν» για την προώθηση των οικονομικών του συμφερόντων στο εξωτερικό. Και πιο συγκεκριμένα για να κερδίσει από ξένες κυβερνήσεις άδειες και συμβάσεις το Starlink, οι υπηρεσίες δορυφορικού ίντερνετ που παρέχει η εταιρεία του Μασκ Space X.

Μία σειρά εσωτερικών κυβερνητικών μηνυμάτων που έφερε στο φως της δημοσιότητας νωρίτερα αυτόν τον μήνα η Washington Post αποκάλυψε ότι πρεσβείες των ΗΠΑ και το υπουργείο Εξωτερικών πίεσαν τους τελευταίους μήνες τις κυβερνήσεις αρκετών χωρών της υφηλίου για να ξεπεραστούν κανονιστικά εμπόδια στην επέκταση του Starlink και άλλων αμερικανικών εταιρειών δορυφόρων. Ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, φέρεται μάλιστα σε κάποια από αυτά τα μηνύματα να δίνει εντολή σε Αμερικανούς αξιωματούχους να πιέσουν για την προώθηση του Starlink

Απειλές

Σε αυτήν τη σκανδαλώδη επιχείρηση προώθησης ιδιωτικών συμφερόντων, η απειλή επιβολής δασμών από τον Τραμπ αποδείχθηκε κομβική. Αρκετές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να στρώσουν το κόκκινο χαλί στον Μασκ ευελπιστώντας ότι θα τύχουν έτσι ευνοϊκότερης μεταχείρισης στο ζήτημα των δασμών από τον φίλο του. Ο Τραμπ από την πλευρά του, όταν ανακοίνωσε τους «ανταποδοτικούς δασμούς» στις αρχές του προηγούμενου μήνα, διόλου τυχαία χτύπησε μεταξύ άλλων στο ψαχνό και τις κυβερνήσεις που αντιστέκονταν στην αδειοδότηση του Starlink, επιβάλλοντάς τους εξοντωτικούς και πολύ υψηλότερους από τον γενικό δασμό 10% δασμολογικούς συντελεστές.

Η Καμπότζη, στην οποία ο Τραμπ ανακοίνωσε δασμούς 49%, ήταν μία εκ των χωρών που εξαναγκάστηκαν σε παραχωρήσεις προς το Starlink. Σχετικό τηλεγράφημα του περασμένου Μαρτίου από την πρεσβεία των ΗΠΑ στη χώρα της ΝΑ Ασίας, που παρουσίασε η WP, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «η κυβέρνηση της Καμπότζης -πιθανώς λόγω ανησυχίας για τους δασμούς των ΗΠΑ- έχει εκφράσει την επιθυμία της να βοηθήσει στην εξισορρόπηση των εμπορικών μας σχέσεων προωθώντας την είσοδο στην αγορά κορυφαίων αμερικανικών εταιρειών όπως η Boeing και το Starlink». Η επιθυμία αυτή δεν ήταν άμοιρη της συμβουλής του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου προς το υπουργείο Οικονομίας της ασιατικής χώρας να προβεί σε παραχωρήσεις, μεταξύ άλλων και στη γρήγορη έγκριση του αιτήματος εισόδου του Starlink στην αγορά της.

Ανάλογη είναι η περίπτωση του Βιετνάμ. Ο Ρούμπιο «ενθάρρυνε το Βιετνάμ να αντιμετωπίσει τις εμπορικές ανισορροπίες» σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε στις αρχές Μαρτίου με το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας. Λίγο αργότερα, η κυβέρνηση του Βιετνάμ παρουσίασε μια σειρά από κατευναστικά μέτρα προς την κυβέρνηση Τραμπ, συμπεριλαμβανομένης και της παραίτησής της από τις απαιτήσεις εσωτερικής εταιρικής σχέσης, επιτρέποντας την έναρξη πενταετούς πιλοτικού προγράμματος με το Starlink. Ηταν, σύμφωνα με τους ειδικούς, ένας κλάδος ελαίας προς τον Μασκ και σήμα προς την κυβέρνηση Τραμπ ότι μπορούν να παίξουν το παιχνίδι της συναλλακτικής διπλωματίας. Ο Τραμπ απειλεί το Βιετνάμ με δασμούς 46%.

Στην περίπτωση του Μπανγκλαντές, εκπρόσωπός του επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο πολύ νωρίς, στα μέσα Φεβρουαρίου, για να προσφέρει παραχωρήσεις και να αποτρέψει τους δασμούς. Οδηγήθηκε τότε σε αιφνιδιαστική συνάντηση με τον Ιλον Μασκ ο οποίος ήθελε να συζητήσει για τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις μεταξύ του Starlink και της κανονιστικής αρχής του Μπανγκλαντές. Στις αρχές Απριλίου, η Ρυθμιστική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών του Μπανγκλαντές εξέδωσε αυτό που περιγράφηκε ως «η ταχύτερη σύσταση» στην ιστορία της για χορήγηση άδειας στο Starlink. Το Μπανγκλαντές απειλείται από τον Τραμπ με δασμούς 37%.

Στην Αφρική

Το Λεσότο στην Αφρική χορήγησε άδεια στο Starlink επίσης τον Απρίλιο, παρά τις αντιρρήσεις που υπάρχουν για τις επιχειρήσεις ξένης ιδιοκτησίας. Οι τοπικές ΜΚΟ χαρακτήρισαν την απόφαση αδειοδότησης «προδοσία». Εσωτερικό υπόμνημα του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε σχετικά ότι «η κυβέρνηση του Λεσότο, καθώς διαπραγματεύεται μια εμπορική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ελπίζει ότι η αδειοδότηση του Starlink δείχνει καλή θέληση και πρόθεση να καλωσορίσει τις αμερικανικές επιχειρήσεις». Το Λεσότο, μια χώρα μόλις 2 εκατομμυρίων και με ελάχιστη συμβολή στα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ, απειλείται από τον Τραμπ με δασμούς 50%.

Στην Ινδία ο Μασκ επιδίωκε να εισέλθει εδώ και χρόνια. Την εποχή της συνάντησης με το Μπανγκλαντές, ο Μασκ συναντήθηκε κοντά στον Λευκό Οίκο και με τον πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι με βασικό θέμα την έγκριση άδειας στο Starlink. Στις αρχές Απριλίου ο Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 25% στις εισαγωγές από την Ινδία. Εναν μήνα μετά το Δελχί απέσυρε δύο προτεινόμενους κανόνες ασφαλείας που το Starlink είχε απορρίψει κατά τη διάρκεια προηγούμενων συζητήσεων. Η ινδική κυβέρνηση επισπεύδει την αδειοδότηση του Starlink ποντάροντας ότι αυτό θα εδραιώσει τις εμπορικές της συμφωνίες με τις ΗΠΑ.

Η λίστα των χωρών που υποκύπτουν στις πιέσεις δεν σταματά εδώ. Μάλι, Τσιμπουτί, Νότια Αφρική, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Σομαλία, Ναμίμπια είναι κάποιες από τις χώρες που εξετάζουν τη χορήγηση άδειας στο Starlink καθώς οι οικονομίες τους απειλούνται θανάσιμα από τους αμερικανικούς δασμούς. Για τον Μασκ τα πράγματα είναι διαφορετικά, καθώς η διεθνής επέκταση του Starlink προβλέπεται να του φέρει πολλά δισεκατομμύρια τα επόμενα χρόνια. Και μόνο η κατάκτηση του 1% της αγοράς ευρυζωνικής σύνδεσης καταναλωτών στην Ινδία θα μπορούσε σύμφωνα με εκτιμήσεις να του αποφέρει 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως, ενώ ανάλογες προβλέψεις υπάρχουν και για τις αγορές της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής.